سنجش شناختی تشخیصی با نرم افزار R

این مطلب توسط خانم دکتر مقدم برای این سایت تهیه و ارسال شده. با تشکر ویژه از ایشان بابت این مطلب مفید.

---

وقتی هدفِ سنجش، ارزشیابی یادگیرندگان و بررسی جنبه های خاصی از مهارتهای از پیش تعیین شده است، تحلیل خرده شایستگیها ضروری به نظر میرسد. از این رو، هدف سنجش تشخیصی شناختی هدایت آزمون سازان به منظور ساخت آزمونهایی است که قادر به ارائه چنین نتایجی باشند. در این روش به جای توجه به سنجش پیامدهای یادگیری بر سنجش برای یادگیری و سنجش به عنوان فرایند یادگیری تاکید میشود. سنجش تشخیصی شناختی، چارچوب نظری جدیدی در زمینه اندازه گیری آموزشی و روانی است که به جای رتبه بندی آزمودنیها بر اساس نمرات به دست آمده از آزمون، گزارش خرده نیمرخ تسلط آزمودنی در مهارت های مختلف را به منظور ارائه بازخورد تشخیصی تکوینی ارائه میدهد. اگرچه آزمونهای مرسوم برای درجه بندی و رتبه بندی عملکرد آزمودنی در آزمون تهیه شده اند، ولی آنها اطلاعات تشخیصی مفیدی در مورد عملکرد آزمودنیها ارائه نمیدهند. سنجش تشخیصی شناختی، اطلاعات مفصلی در مورد نقاط قوت و ضعف آزمودنیها در ساختار خاص دانش و مهارتهای مدنظر آزمون ساز تدارک میبیند به گونه ای که آزمودنیها میتوانند به دلایل موفقیت یا شکستشان در سوالی خاص پی برده و عملکرد آتی خود را بهبود بخشند.

متن کامل به همراه فایل داده ها و کدهای تحلیل را می توانید از   اینجا (حجم: 1.01 مگابایت) دریافت کنید.

تحلیل سوال و آزمون براساس نظریه کلاسیک اندازه گیری (CTT)در نرم افزار R

در نظریه کلاسیک اندازه گیری (Classical Test Theory) فرض بر این است که بین نمره مشاهده شده فرد در آزمون و توانایی حقیقی وی رابطه خطی زیر برقرار است:

 X_i= T_i +E

در رابطه فوق، X معرف نمره مشاهده فرد i  در آزمون، T مقدار عددی توانایی حقیقی فرد i و E خطای اندازه گیری آزمون است. توجه داشته باشید که در رابطه فوق،تمامی تعاریف مبتنی بر آزمون هستند. بعبارت دیگر، آزمون مبنای نظریه پردازی و تحلیل در نظریه کلاسیک اندازه گیری است از این رو هر گونه تجزیه و تحلیل، حتی تجزیه و تحلیل سوالات آزمون، مبتنی بر آزمون خواهد بود.

در حال حاضر، تحلیل سوالات آزمون به صورت بخشی مجزا در نرم افزارهای متداول آماری مانند SPSS قرار داده نشده است

مقدمه ای بر نرم افزار R

امروزه تمرکز و اشتیاق بسیاری از افراد بر نرم افزارها و منابع "منبع آزاد" یا Open Source است به این دلیل که باور به در اختیار بودن دانش و منابع برای همگان دارند. در حوزه تحلیلهای آماری و به تبع آن تحلیلهای حوزه سنجش و اندازه گیری در علوم رفتاری، تمرکز بر استفاده از نرم افزار برنامه نویسی آماری R است.
از این رو تلاش دارم در مجموعه ای پیاپی، شیوه انجام تحلیلهای مرتبط با سنجش و اندازه گیری و نیز تحلیلهای آماری در محیط R را منتشر نمایم. در این تلاش فرض بر این است که فرد خواننده نرم افزار R را در اختیار دارد و رویکردی کاملا کاربردی و موضوع محور نسبت به استفاده از R دارد. از آنجا که نرم افزار R دارای پیچیدگی های زیادی است (مانند هر زبان برنامه نویسی دیگر)، چنین مفروض شده است که فرد علاقه مند نسبت به یادگیری مباحث پیشرفته تر،شخصا اقدام به یادگیری می نماید. اگرچه در هر نوشتار و تحلیلی که (اینجا) منتشر خواهد شد به نکاتی فراتر از موضوع مورد تحلیل نیز پرداخته خواهد شد اما این به معنای آموزش نرم افزار R در حالت مجرد آن نیست.

تحلیلهای روانسنجی در نرم افزار R

نرم افزار آماری R یک نرم افزار متن باز است که به صورت رایگان در اختیار همه قرار دارد.برخلاف سایر نرم افزارهای آماری متداول مانند SPSS که گستره وسیعی از تحلیلهای آماری به صورت سیستم پنجره ای و به راحتی قابل دسترس هستند،در نرم افزار R برای هر تحلیل خاص یک بسته نرم افزاری توسط پژوهشگران نوشته شده و در اختیار سایرین قرار داده می شود.به عبارت دیگر،این نرم افزار یک محیط برنامه نویسی آماری است که با استفاده از بسته های نرم افزاری از پیش توسعه یافته می توانید به گسترع وسیعی از تحلیلها (بسیار بیشتر از نرم افزارهایی مانند SPSS9 دسترسی داشته باشید.نکته اینجاست که به دلیل محیط مبتنی بر برنامه نویسی در R،برای استفاده از بسته های نرم افزاری نیز باید از کدهای ارائه شده در بسته نرم افزاری استفاده نمایید.
در حال حاضر نرم افزار R به صورت گسترده توسط پژوهشگران حوزه سنجش و اندازه گیری برای انجام پژوهشها و تحلیلهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد که در بسیاری از موارد بسته های نرم افزاری آنها نیز از طریق خزانه بسته های نرم افزاری R در اختیار عموم قرار میگیرد.در سایت زیر می توانید به لیستی از بسته های نرم افزاری موجود مرتبط با تحلیلهای سنجش و اندازه گیری (بویژه روانسنجی) تحت نرم افزار R دسترسی پیدا کنید

Psychometrics in R