درباره تفاوت همترازسازی،مرتبط سازی و مقیاس پردازی آزمون

در فعالیت آزمون سازی و اجرای آزمون عبارات همترازسازی (Equating) ، مرتبط سازی (Linking) و مقیاس پردازی (Scaling) آزمون یا نمرات آزمون مکرراً شنیده می شود. این سه عبارت، اگرچه مرتبط، اما تفاوتهای اساسی با یکدیگر دارند و این امر موجب سردرگمی خواننده می شود. در این نوشتار به توصیف و ارتباط هر یک از عبارات فوق با یکدیگر (بدون وارد شدن به جزییات فنی) خواهیم پرداخت.

 

همترازسازی یا Equating

به طور خلاصه، همترازسازی به فرآیند تعویض پذیر (Interchangeable) نمودن نمرات ترکیب (Form)های مختلف یک آزمون اطلاق می شود. بعبارت دیگر، زمانی که  آزمونهای متفاوت برای محتوای مشابه تهیه می شود انتظار می رود که این آزمونها دارای سطح دشواری همسان نیز باشند اما در عمل چنین چیزی رخ نمی دهد. دلیل اصلی برای همسانی محتوا و سطح دشواری آزمونها،فراهم شدن امکان مقایسه نتایج آزمونهای مختلف است.

تحلیل سوال و آزمون براساس نظریه کلاسیک اندازه گیری (CTT)در نرم افزار R

در نظریه کلاسیک اندازه گیری (Classical Test Theory) فرض بر این است که بین نمره مشاهده شده فرد در آزمون و توانایی حقیقی وی رابطه خطی زیر برقرار است:

 X_i= T_i +E

در رابطه فوق، X معرف نمره مشاهده فرد i  در آزمون، T مقدار عددی توانایی حقیقی فرد i و E خطای اندازه گیری آزمون است. توجه داشته باشید که در رابطه فوق،تمامی تعاریف مبتنی بر آزمون هستند. بعبارت دیگر، آزمون مبنای نظریه پردازی و تحلیل در نظریه کلاسیک اندازه گیری است از این رو هر گونه تجزیه و تحلیل، حتی تجزیه و تحلیل سوالات آزمون، مبتنی بر آزمون خواهد بود.

در حال حاضر، تحلیل سوالات آزمون به صورت بخشی مجزا در نرم افزارهای متداول آماری مانند SPSS قرار داده نشده است

نرم افزار CIPE

عبارت CIPE مخفف Common Item Program for Equating است. همانطور از عنوان مشخص است، این نرم افزار برای انجام همترازسازی آزمونهایی که مبتنی بر سوال مشترک هستند طراحی شده است. این نرم افزار که به زبان FORTRAN نوشته شده، قابلیت انجام همترازسازی تحت طرح گروههای نابرابر با سوال مشترک (common-item nonequivalent groups design)

نرم افزار jMetrik

اگر به دنبال نرم افزاری هستید که گستره وسیعی از تحلیلهای مرتبط با نظریه کلاسیک و سوال-پاسخ را با هم یکجا داشته باشد قطعا jMetrik یکی از اولین گزینه های شما خواهد بود. این نرم افزار رایگان تحت java نوشته است و برخی از ویژگیهای این نرم افزار به قرار زیر است:

• برازش مدلهای دو و چند ارزشی (عموما خانواده Rasch) به همراه شاخصهای مربوطه و نمودار فرد-سوال (Item-Person map)
• همترازسازی تحت IRT
• مقیاس پردازی تست

نرم افزار TAP

TAP یک نرم افزار تحت ویندوز برای تحلیل آزمون و سوال.از امکانات این نرم افزار می توان به انجام تحلیلهای مربوط به آزمودنی مانند درصد پاسخ صحیح،نمره کل و فاصله اطمینان؛تحلیهای مربوط به آزمون و سوال مانند شاخصهای تمیز،دشواری و ضریب اعتبار و نیز تحلیل گزینه های سوال برای سوالات چند گزینه ای اشاره کرد.این نرم افزار ابزار مفیدی است برای تدریس مفاهیم کاربرد نظریه کلاسیک اندازه گیری.
راهنمای کاربر نرم افزار
راهنمای مدرس نرم افزار
دانلود نرم افزار

نرم افزار eirt

eirt افزونه ای (Add-in) برای نرم افزار Excel است که امکان تجزیه و تحلیل داده های دو و چند ارزشی شامل برآورد پارامترهای سوال و فرد،منحنی های ویژه و آگاهی سوال و تست،برآورد های کلاسیک سوال و تست،آزمون استقلال موضعی و برازش سوال و تست را فراهم می آورد.در این نرم افزار می توانید تنظیمات مختلفی از جمله تعیین نوع برآوردگر (بیشینه درست نمایی و بیز با امکان تعیین توزیع های پیشین) برای سوالات و پارامتر توانایی،تنظیمات مربوط به فرآیند Newton-Raphson و تحلیل براساس مدل اجایو نرمال یا لجستیک انجام دهید.ضمنا نخسه تحت نرم افزار R این برنامه را نیز می توانید از سایت اصلی نرم افزار دریافت نمایید.
راهنمای نصب فارسی نرم افزار در Excel 2007
صفحه اصلی نرم افزار

نرم افزار Tiaplus

TiaPlus یک نرم افزار کامل برای انواع تحلیلهای سوال و آزمون تحت نظریه کلاسیک است که علاوه بر تحلیل های معمول،گستره وسیعی از تحلیلها را نیز در بر دارد.در این صفحه که حاوی یک فایل pdf است می توانید خلاصه ای از امکانات این نرم افزار را مشاهده کنید.برای اطلاعات بیشتر به این صفحه مراجعه کنید.
برای دریافت راهنمای کاربری از این لینک اقدام کنید.
برای دریافت نرم افزار  از این لینک اقدام کنید.
برای نمونه ای از کاربرد این نرم افزار در مقالات می توانید اینجا کلیک کنید.